دیوار بزرگ گرگان و تاسیسات وابسته یکی از شاهکارهای مهندسی نظامی ناشناخته از دوره امپراتوری ساسانی در حوزه فرهنگی شمال شرق ایران است که به منظور جلوگیری از تاخت و تازهای اقوام بیانگرد آسیای مرکزی و پاسداری از مرزهای کشور، راه ابریشم و امنیت و آسایش مردم منطقه با مصالح خشت و آجر احداث شده که در منابع تاریخی با نام های دربند گرگان، دربند خزران، باب الابواب، سد ایران و توران، سد یاجوج و ماجوج، سد اسکندر، سد پیروز، سد خسرو، سد انوشیروان، سد قزل آلان و مارسرخ از آن یاد می شود.

به استناد مدارک مکتوب تاریخی عده ای ساخت دیوار بزرگ گرگان را به زمان هخامنشیان و برخی هم به اسکندر مقدونی ( 330 پیش از میلاد ) نسبت می دهند اما آنچه مسلم است اینکه دیوار در زمان لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران هنوز بنیاد نشده بود. تعدادی از مورخان معتقدند دیوار بزرگ گرگان، به عنوان طولانی ترین مانع باستانی همزمان با دیوار بزرگ چین و به تبعیت از آن در برابر یورش بیابانگردان واحه های آسیای مرکزی احداث شده است اما شواهد تاریخی نشان می دهد دیوار چین در زمان شی هوانگ تی، امپراتور چین( 246 – 204 ) پیش از میلاد ساخته شده است که از لحاظ زمانی و دوره تاریخی با حضور اشکانیان در ایران مطابقت دارد.