حفر خندق متداول ترین روش دفاعی در نبردهای نظامی با کاربری چند منظوره است، بر اساس الگوهای معماری نظامی دو خندق داریم خندق های خشک(آبگیری نشده)، خندق های تر(آبگیری شده) که معمولا دارای سطح مقطع قوسی، قیفی و ناودانی شکل با عمق های مختلف هستند. خندق دیوار بزرگ گرگان به طول 175 کیلومتر، عرض متوسط 30 متر و به عمق 3 تا 5 متر با سطح مقطع قوسی شکل از دامنه کوه پیشکمر در شرق شروع و تا کرانه های دریای کاسپین در غرب امتداد دارد. همچنین بر اساس مطالعات باستان شناسی بخش اعظم خندق های دیوار بزرگ گرگان آبگیری شده و بر حسب ضرورت چندین بار لایروبی شده و بخش کوچکی از خندق ها آبگیری نشده و بصورت خشک استفاده شده است. همچنین همانطور که قبلن اشاره شد خاک حاصل از حفر خندق برای تولید خشت استفاده شده است.